Rubella là một bệnh truyền nhiễm do virus gây ra. Hầu hết những người mắc bệnh rubella thường bị bệnh nhẹ, với các triệu chứng có thể bao gồm sốt nhẹ, đau họng và phát ban bắt đầu trên mặt và lan sang phần còn lại của cơ thể. Rubella có thể gây sảy thai hoặc dị tật bẩm sinh nghiêm trọng ở trẻ đang phát triển nếu phụ nữ bị nhiễm bệnh khi đang mang thai. Biện pháp bảo vệ tốt nhất chống lại bệnh sởi là vắc-xin MMR (sởi-quai bị-rubella).
Phụ nữ mang thai thường không biết mình mắc bệnh rubella vì bệnh rất nhẹ. Bác sĩ có thể cho biết họ có thể mắc bệnh rubella, nhưng chỉ xét nghiệm máu mới có thể khẳng định chắc chắn.
Rubella lây lan qua sự tiếp xúc gần gũi giữa mọi người, chẳng hạn như sống cùng nhà hoặc làm việc chung văn phòng. Hắt hơi và ho có thể lây lan rubella. Nếu phụ nữ mang thai không miễn dịch với rubella và mắc bệnh này trong 5 tháng đầu của thai kỳ, cơ thể mẹ mắc bệnh thường truyền bệnh cho thai nhi.
Nếu thai nhi mắc bệnh rubella trong 12 tuần đầu của thai kỳ, em bé sinh ra có thể sẽ gặp nhiều vấn đề. Phổ biến nhất là các vấn đề về mắt, thính giác và tổn thương tim.
Nếu thai nhi mắc bệnh sởi Đức trong khoảng thời gian từ tuần thứ 12 đến tuần thứ 20 của thai kỳ thì các vấn đề thường nhẹ hơn.
Nếu thai nhi mắc bệnh rubella sau 20 tuần mang thai thì thường không có vấn đề gì.
Hội chứng Rubella bẩm sinh (CRS)
Hội chứng rubella bẩm sinh (CRS) là tình trạng xảy ra ở trẻ đang phát triển trong bụng mẹ có mẹ bị nhiễm vi rút rubella. Phụ nữ mang thai mắc bệnh rubella có nguy cơ sảy thai hoặc thai chết lưu, đồng thời trẻ đang phát triển của họ có nguy cơ bị dị tật bẩm sinh nghiêm trọng với những hậu quả tàn khốc suốt đời. CRS có thể ảnh hưởng đến hầu hết mọi thứ trong cơ thể em bé đang phát triển.
Các dị tật bẩm sinh phổ biến nhất do CRS có thể bao gồm:
- Điếc
- Đục thủy tinh thể
- Dị tật tim
- Thiểu năng trí tuệ
- Tổn thương gan và lá lách
- Cân nặng khi sinh thấp
- Phát ban da khi sinh
Các biến chứng ít phổ biến hơn từ CRS có thể bao gồm:
- Bệnh tăng nhãn áp
- Tổn thương não
- Các vấn đề về tuyến giáp và hormone khác
- Viêm phổi
Hình 1: Trẻ sơ sinh bị đục thuỷ tinh thể do hội chứng Rubella bẩm sinh
Không có cách điều trị nhiễm rubella. Những tổn thương xảy ra với thai nhi sẽ kéo dài suốt cuộc đời của trẻ. Vì vậy phòng ngừa Rubella trong thai kỳ là vô cùng quan trọng.
Khuyến nghị về vắc xin
- Phụ nữ đang có kế hoạch mang thai nên kiểm tra với bác sĩ để đảm bảo rằng họ đã được tiêm phòng trước khi mang thai.
- Vì vắc xin MMR là vắc xin chứa vi rút sống giảm độc lực (làm suy yếu), phụ nữ mang thai chưa được tiêm vắc xin nên đợi tiêm vắc xin MMR cho đến sau khi sinh con.
- Phụ nữ trưởng thành trong độ tuổi sinh đẻ nên tránh mang thai ít nhất bốn tuần sau khi tiêm vắc xin MMR.
- Phụ nữ mang thai KHÔNG nên tiêm vắc xin MMR.
BS. Triệu Lệ Phong
Tài liệu tham khảo:
1. (2007),"Rubella (German measles) in pregnancy", Paediatrics & Child Health, 12 (9), pp. 798-798.
2. CDC, (2020), "Pregnancy and Rubella". https://www.cdc.gov/rubella/pregnancy.html